Małżeństwo konkordatowe
Określenie "małżeństwo konkordatowe" pojawiło się po
podpisaniu Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską. W
związku z tym faktem chciałem przekazać kilka praktycznych uwag, szczególnie
dla tych osób, które zamierzają zawrzeć takie małżeństwo. Zastrzegam
sobie, iż nie jest to systematyczny wykład z prawa kościelnego bądź
cywilnego, czy tym bardziej teologii pastoralnej.
Kiedyś, tzn. w czasach PRL, by zawrzeć małżeństwo kościelne,
sakramentalne, trzeba było najpierw zawrzeć małżeństwo cywilne. Teraz nie
ma takiej konieczności dla ludzi wierzących, choć dalej można zawierać
najpierw małżeństwo cywilne, a potem kościelne.
Można by przytoczyć podręczną definicję małżeństwa konkordatowego: Małżeństwo
konkordatowe -jest to małżeństwo sakramentalne (kościelne), które wywiera
skutki cywilno-prawne. Właśnie z tej definicji wypływają konkretne wnioski i
wymagania, które trzeba spełnić, by takie małżeństwo zawrzeć. Z definicji
wynika, że należy spełnić dwa warunki: 1 ) w stosunku do Kościoła, 2) w
stosunku do władzy cywilnej.
Ad. 1 ) - Jeśli chodzi o to, by ~istniało małżeństwo kościelne, to nie
wystarczy przyjść i poinformować księdza, że w danym dniu i o konkretnej
godzinie chce się wstąpić w związek małżeński.
a) Każdy sakrament jest wielkim darem Boga, ale i zadaniem człowieka. Przed
przystąpieniem do sakramentu małżeństwa trzeba się do niego przygotować
przez nauki dla narzeczonych, czyli tzw. kurs przedmałżeński. W naszej
parafii katechezy przedmałżeńskie są przeprowadzane trzy razy w roku (kurs
wiosenny, letni i jesienny). Podczas takiego kursu jest sześć spotkań przez
sześć kolejnych czwartków. Wraz z naukami są przeprowadzane spotkania w
poradni rodzinnej.
b) Trzeba równolegle zgłosić się także do kancelarii parafialnej, by dopełnić
protokołu przedmałżeńskiego. Protokół ten jest kanonicznym badaniem
narzeczonych co do przeszkód małżeńskich oraz wyjaśnieniem istoty małżeństwa
sakramentalnego. By rozpocząć to badanie potrzebne jest aktualne (ważne trzy
miesiące) świadectwo chrztu (metryka chrztu), które otrzymuje się w tej
parafii, gdzie miał miejsce chrzest.
c) Podczas protokołu, który spisuje się w miejscu faktycznego zamieszkania
narzeczonej bądź narzeczonego, otrzymuje się tzw. zapowiedzi. Są one wygłaszane
lub wywieszane w gablotkach w tych parafiach (czy parafii), w których mieszkają
nupturienci. Zapowiedzi, po wygłoszeniu, wracają do tego księdza, który je
wystawił.
d) Po ślubie ksiądz błogosławiący małżeństwo przesyła informację o
fakcie zawarcia małżeństwa do parafii chrztu św. nowożeńców.
Ad. 2) - Jeśli chodzi o stronę cywilnoprawną, to narzeczeni, zamierzający
zawrzeć małżeństwo, zgłaszają się do Urzędu Stanu Cywilnego w celu
zbadania ich tożsamości i stanu cywilnego. Otrzymują specjalny dokument (w
trzech egzemplarzach), który przekazują w kancelarii parafialnej. Dokument z
jednej strony wypełnia USC, a z drugiej strona kościelna.
Myślę, że nie trzeba przypominać, iż małżeństwo mogą zawrzeć osoby które
ukończyły 18 rok życia. Po zawarciu ślubu jeden dokument otrzymują młodzi,
drugi pozostaje w parafii, a trzeci odsyła się do USC. Dokument z Urzędu
Stanu Cywilnego jest ważny trzy miesiące.
Chciałbym, by te wiadomości dotarły szczególnie do tych, którzy zamierzają
zawrzeć małżeństwo konkordatowe.
Ks. Antoni Cebula SDS